Quy trình phát triển GUI cho WebSite of iGURU

Bài viết không đi sâu vào nghệ thuật thiết kế Web, bài viết chỉ ra các bước nên làm với một dự án thiết kế giao diện Web.
Quy trình được dựa trên Chuẩn IWP phiên bản 1.0 của IGURU. Bài viết có sử dụng giao diện của Website bán hàng trực tuyến, Web site tin tức

Quy trình bao gồm các bước sau:
Bước 1: Xác định yêu cầu của khách hàng.
Bước 2: Phác thảo ý tưởng trên giấy
Bước 3: Đánh giá mẫu phác thảo
Bước 4: Thiết kế đồ hoạ bản đơn sắc
Bước 5: Phối màu cho giao diện Web
Bước 6: Xây dựng tài liệu về chuẩn CSS, clientsite script, ảnh, folder cho trang Web
Bước 7: Sử dụng các ngôn ngữ đánh dấu, lập trình để thiết kế giao diện.
Bước 8: Test giao diện trên các trình duyệt
Bước 9: Chuyển mã nguồn tới bộ phận phát triển Web

Bước 1: Xác định yêu cầu của khách hàng.
Yêu cầu là một điều kiện hoặc khả năng mà hệ thống phải tuân theo hoặc có. Nhiều khi khách hàng cũng không biết họ cần gì, nên khi xác định yêu cầu bạn nên xây dựng trước một biểu mẫu câu hỏi để lấy yêu cầu của khách hàng. Yêu cầu phải đạt những tiêu chí sau:

• Yêu cầu phải bao quát giao diện, chức năng, cấu trúc nội dung, đối tượng xem Web site.
• Trao đổi thông tin dựa trên các yêu cầu đã xác định trước khi tiếp cận khách hàng. Bạn phải nghiên cứu về yêu cầu chung của khách hàng trước khi tiếp cận.
• Xây dựng bảng câu hỏi logic để chuyển đổi sang phân tích yêu cầu nghiệp vụ, yêu cầu hệ thống đơn giản, dễ dàng.
• Đặt độ ưu tiên, lọc và theo dõi các yêu cầu.
• Đánh giá khách quan các chức năng và hiệu năng.

Bước 2: Phác thảo ý tưởng trên giấy
Nào giờ là lúc bạn thể hiện hoa tay của mình, để linh hoạt trong việc phác ý tưởng, bạn nên sử dụng bảng vẽ, bút chì, thước kẻ và tẩy. Với những dụng cụ trên bạn phác ý tưởng, ở đây là bố cục trên giấy. Dựa vào kinh nghiệm thành công của bạn, bạn thấy những tiêu chuẩn nào nên có, ví dụ các tiêu chuẩn sau của IWP 1.0:

• Banner không quá 1/3 màn hình thực của người sử dụng (màn hình thực là màn hình của trình duyệt có thể xem được trang Web, đã bỏ đi các thanh tool bar của trình duyệt Web).
• Sitebar không lớn quá 25% chiều rộng trang Web.
• ....

Bạn cũng nên xây dựng chuẩn bố cục dựa trên nội dung đối với toàn bộ Web site. Web site là tập hợp của những trang Web, mỗi trang Web tập hợp các nội dung có mối liên quan hoặc không giữa các trang Web. Dựa vào nội dung, bạn chia trang Web làm 02 vùng:

• Vùng template (theo chuẩn IWP)
• Vùng hiệu chỉnh.

Vùng template là vùng không hiệu chỉnh hoặc hiệu chỉnh rất ít xuyên suốt các trang Web của Web site.
Vùng hiệu chỉnh là vùng có thay đổi nội dung trong hầu hết các trang Web của Web site.
Bạn nên cân nhắc trước khi xác định vùng nào là vùng template hoặc vùng hiệu chỉnh, vì việc này sẽ ảnh hưởng đến xây dựng mã CSS, HTML chung của giao diện Web site.

Bạn cũng nên quy chuẩn các đối tượng trong bố cục để dễ trình bày, quản lý, theo dõi. Ví dụ: Ảnh là hình chữ nhật có đánh dấu x; chữ là đường kẻ,...
Nếu đây là một dự án phức tạp bạn nên tham khảo quy trình RUP và kết hợp với quy trình này để ra một giải pháp quản lý dự án phù hợp hơn.

Ví dụ:

Bước 3: Đánh giá mẫu phác thảo
Bạn nên có tối thiểu 03 mẫu phác trên giấy, sau đó bạn treo lên tường và mời những người khác cùng xem và đánh giá. Mẫu phác thảo đạt những yêu cầu phải trả lời được những câu hỏi như sau:

• Họ thích mẫu nào?
• Mẫu thiết kế có đáp ứng các yêu cầu của khách hàng không?
• Tìm thông tin, chức năng có dễ không?
• Đứng xem, bạn có thấy bố cục có rời rạc không? Có thẩm mỹ không?

Nếu câu trả lời không đạt yêu cầu trên bạn nên ngồi lại và vẽ tiếp, điều này sẽ giúp bạn giảm chi phí nhiều nếu bạn sử dụng máy tính để thiết kế. Sau khi chọn được một mẫu chúng ta chuyển sang bước 4.

Bước 4: Thiết kế đồ hoạ bản đơn sắc
Sau khi phác thảo xong, bạn sử dụng công cụ đồ hoạ máy tính để thiết kế mẫu giao diện Web. Đầu tiên chúng ta cần xem bố cục trên Máy tính có hợp lý không, chính vì vậy chúng ta chưa phối màu cho các mảng màu, đường kẻ, chữ cho trang Web, tất cả các bạn để thang màu xám để bước tiếp theo phối màu dễ dàng hơn. Tuyệt đối không để màu trắng và đen với những vùng muốn phối màu khác hai mầu trên.

Nếu bạn sử dụng công cụ đồ hoạ, chúng tôi đề xuất sử dụng Photoshop CS2 để áp dụng các chuẩn thiết kế giao diện dễ dàng hơn. Ví dụ đặt tên, sắp xếp folder, phân cấp folder, áp màu cho layer,...

Sau khi căn chỉnh bố cục và thiết kế xong, bạn nên in ra và lại treo lên tường mời mọi người đến đánh giá giống như bước 3. Đánh giá hiện giờ cần phải trả lời những câu hỏi như sau:

• Tìm thông tin, chức năng có dễ không? Không dễ vì sao? Do độ tương phản, kích cỡ, …?
• Trình bày thông tin quan trọng có dễ tìm với giới hạn của màn hình thực hay không?
• Giao diện có dễ đọc, dễ sử dụng với người dùng mục tiêu hay không?
• Giao diện có thể hiện ra tính cách riêng hay không?
• ….

Ví dụ:

Bước 5: Phối màu cho giao diện Web
Khi bản đơn sắc đạt yêu cầu, bạn chuyển sang phối màu cho giao diện Web. Khi phối màu cho giao diện bạn nên tuân thủ các phương pháp chẳng hạn như sau:

• Dựa vào màu sắc yêu cầu từ bảng câu hỏi để đưa ra phương pháp phối màu cho Web site. Có 1 màu chủ đạo, 1 màu thứ cấp và các màu chỏi để tăng phần sinh động cho Web.
• Với màu nền là màu pha gam xám sẽ có kiểu phối màu riêng. Ví dụ phần nội dung sẽ có màu đỏ, vàng chanh, vàng, cam, xám, da trời,… tuỳ thuộc vào mục đích của Web site.
• Với text nên tối đa 3 màu, 3 font, 3 cỡ chữ, 3 kiểu chữ, 3 kiểu trace, kerning.
• …

Ví dụ: